Điện toán lượng tử: Cuộc đua công nghệ mới giữa các cường quốc

Điện toán lượng tử (quantum computing) đang trở thành mặt trận công nghệ mới trong cuộc cạnh tranh giữa các cường quốc. Năm 2024, Trung Quốc tuyên bố đạt được "lượng tử ưu thế" với máy tính lượng tử 66 qubit, trong khi Mỹ tiếp tục dẫn đầu với các hệ thống của Google và IBM. Công nghệ này hứa hẹn cách mạng hóa nhiều lĩnh vực từ dược phẩm (mô phỏng phân tử), tài chính (tối ưu hóa danh mục đầu tư) đến mật mã (phá vỡ các thuật toán mã hóa hiện tại). Tại Việt Nam, Viện Công nghệ thông tin (VAST) và một số trường đại học đã bắt đầu nghiên cứu cơ bản về lượng tử, trong khi các doanh nghiệp như Viettel, FPT đầu tư vào đào tạo nhân lực chuyên ngành này. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất vẫn là duy trì trạng thái lượng tử (quantum coherence) ở điều kiện phòng và giảm tỷ lệ lỗi (error rate) trong tính toán. Các chuyên gia nhận định phải mất ít nhất 10 năm nữa điện toán lượng tử mới có ứng dụng thương mại rộng rãi, nhưng ngay từ bây giờ các quốc gia cần chuẩn bị về nhân lực và chiến lược an ninh mạng hậu lượng tử (post-quantum cryptography). Việt Nam cần có lộ trình đầu tư bài bản để không bị tụt hậu trong cuộc cách mạng công nghệ quan trọng này.